| در هر دعایی وقتی مطلبی را از خدا درخواست می‌کنیم، امتحانات الهی را در پیش دارد، حال با وجود این امتحانات آیا این دعا را نسبت به اینکه از عهده امتحانات آن بر آیم یا نه بخوانم یا اینکه باید منتظر موقعیتی دیگر برای خواندن آن بود؟ |
|
 |
1ـ برای نیل به کرامت نزد خدای کریم با کرامت‌ترین کالا را باید هزینه نمود و آن نیایش خاضعانه است، چه اینکه رسول اکرم (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) فرمود: «لیس شیءٌ أکرم عند الله من الدعاء»(1). خضوع دعا همان طمأنینه توحیدی است که با اضطرار همراه است؛ «أمّن یجیب المضطرّ إذا دعاه و یکشف السّوء»(2)، نه با اضطراب، زیرا موحّد مطمئنّ است، نه مضطرب. هر اندازه اضطرار و ادراک حضوری فقر و ضرورت بیشتر باشد، قرب خدایِ اجابت کننده کامل‌تر خواهد بود؛ «فإنّی قریبٌ اُجیب دعوة الداع إذا دعانِ»(3). حالتِ خاص مناسبِ دعای مخصوص است، هرچند اصل دعا هماره مطلوب است. دعا کننده هیچگاه آیس برنمی‌گردد، اگر همان خواسته برخاسته از مصلحت بود، اجابت می‌شود، وگرنه عطای دیگری اضافه می‌شود که بدیل افازه? انجام نشده است. چون راز تبدیل و رمز تأخیر اجابت حکیمانه است؛ «و لعلّ الّذی أبطأ عنّی هو خیرٌ لی لعلمک بعاقبة الاُمور»(4)، لذا ادب نیایش اقتضای ستایش مطلق دارد. اگر مضمون برخی از دعاهای مأثور بلند و صعب المنال بود، سهولت آن از خدای سبحان درخواست شود؛ گرچه تمام رخدادهای دنیا آزمون الهی است، ولی توفیق کامیابی در آن را می‌توان با نیایش فراهم نمود. انتظار برای اصل دعا روا نیست، هرچند تحصیل زمینه? برخی از ادعیه را فراهم کردن، بهتر از شروع به نیایش بدون فراهم کردن شرائط برتر است. از ابتدایی‌ترین شرائط دعای متقرّبانه پرهیز از خانه? رنگین است، چه رسد به رنگین نمودن خانه. به ما چنین توصیه کرده‌اند: همه اندرز من به تو این است که تو طفلی و خانه رنگین است داعی بکوشد در غبارروبی صحنه? دل موفق شود اولاً، تا در حرم دل غیرخدا رَخنه نکند، آنگاه سعی کند تا در سپردن خانه? دل به دلدار از اصل خانه صرف نظر نماید ثانیاً، چون محبوب راستین نیازی به خانه غیر ندارد و خانه نیز به اندازه? هستی خود مزاحم حضور دلدار است. برون شـو ای غــــــم از سینه که لطف یار می‌آید تو هـم ای دل ز من گـم شـو که آن دلـدار می‌آیـد(5) به هر تقدیر، دعای خائفان از دوزخ جدای نیایش مشتاقان بهشت است و درخواست این دو گروهِ میانه غیر از مناجات محبّان و شاکران است که نجوای: «ما کنت أعبد ربّاً لم أره»(6)، هوش از عرشیان سروش‌آور می‌رباید. 2ـ دعا همانند عبادت‌های دیگر اضلاع کثیر دارد که به لحاظ هر ضلع او حکم خاصی مطرح است، زیرا دعا به لحاظ خود داعی اثری دارد که حضرت ختمی مرتبت (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) آن را بهترین درخواست معرفی کرد: «أفضَلُ الدعاء دعاء المرء لنفسه»(7) و به لحاظ تأثیر آن در دشمن‌زدایی، رسول گرامی (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) چنین فرمود: «الدعاء سلاحُ المؤمن»(8) و به لحاظ سرعت اجابت آن اگر درباره? برادر مؤمن و در غیاب وی باشد، از آن حضرت (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) چنین رسیده است: «دعوتان لیس بینهما و بین الله حجابٌ دعوة المظلوم و دعوة المرء لأخیه بظهر الغیب»(9). (1) نهج‌الفصاحه، ج 1، ص 327. (2) سوره? نمل، آیه? 62. (3) سوره? بقره، آیه? 186. (4) مفاتیح‌الجنان، دعای افتتاح. (5) دیوان شمس، ش 593. (6) توحید صدوق، ص 308؛ بحارالأنوار، ج 4، ص 44. (7) نهج‌الفصاحه، ج 1، ص 321. (8) همان، ص 323. (9) همان، ص 322. جوادی آملی، آذر 1381 |
مدیر وبلاگ
بـــــــــــــــــــــــردبــــــار
نویسندگان وبلاگ
زمـــــــانـــــی
رفــــــــــیعـی
اســــــکندری
